UPDATE 10-04-2024:
Vergadering Bestuur Gemeenteraad Den Haag.
https://gemeentedenhaag.connectedviews.nl/SitePlayer/Den_Haag?lang=nl&session=109965
Vanaf 01:17 wordt het inititatiefvoorstel Oorlogsmonument Bezuidenhout besproken.
UPDATE 03-05-2023:
- Meerderheid gemeenteraad wil dodenmonument in Bezuidenhout
- Nieuwe kans voor oorlogsmonument Bezuidenhout
- Beroepsmilitair wil meer aandacht voor oorlogsslachtoffers: ‘Zij gaven hun morgen voor ons vandaag’
UPDATE 13-02-2023: Lees hier de beantwoording van de schriftelijke vragen die gesteld zijn door Hart voor Den Haag. Dit college wil niet de vermoorde Joden, de vermoorde Verzetstrijders, de gesneuvelde militairen en de gedode burgers van Bezuidenhout herdenken door een totaal ongebruikt en vergeten monument te verheffen tot totaal oorlogsmonument. Dit hebben ze wel met een ander monument hebben gedaan voor één selecte groep slachtoffers. De grootste groep laten ze voor wat het is. Hier wordt met twee maten gemeten. De reden laat zich raden. Zou de rol van de gemeente en haar ambtenaren in de oorlog hier soms iets mee te maken hebben? Zou deze geschiedenis teveel belicht worden als al die namen zo duidelijk zichtbaar werden? Of is het banaler en geven ze al subsidie aan een Bezuidenhoutse club en willen ze niet met meerdere partijen te hoeven dealen? Hoe dan ook…het gaat weer nergens over. Wij herdenken bij de Leeuwen die alles zagen gebeuren. Gewond door het bombardement…. Teken de petitie!
UPDATE 30-01-2023: Internationale Holocaustherdenking in Den Haag: ‘Juist nu in tijd van onwetendheid belangrijk’
UPDATE 26-02-2022: RTV Discus. Zaterdag Live. Klik aan za 26-feb-2022. Vanaf tijd 09:21. Het monument is politiek agendapunt geworden en daarmee staat het op de agenda.
UPDATE 06-02-2022: Hart voor Den Haag is de enige partij die voor een monument in Bezuidenhout is! Zie hier het volledige verkiezingsprogramma 2022-2026:
Stem Hart voor Den Haag op 14, 15 of 16 maart 2022!
In de Haagse wijk Bezuidenhout is geen oorlogsmonument voor de meer dan 2000 oorlogsslachtoffers en slachtoffers van de oorlog die deze buurt te verduren heeft gehad. Op initiatief van vereniging 18 juni is daarom in 2020 het Leeuwenmonument op het Stuyvesantplein aangemerkt als alternatief Oorlogsmonument Bezuidenhout. Hier vinden ook diverse bloemleggingen plaats.
Tegelijkertijd wordt nagedacht over het uitbreiden van dit Leeuwenmonument zodat alle slachtoffers te zien zullen zijn.
UPDATE 18-01-2022: Gemeente Den Haag verwerpt elk plan voor oorlogsmonument Bezuidenhout. Zie hieronder de bizarre antwoorden van het college van B&W.
UPDATE 10-12-2021: Radio-uitzending Den Haag FM (vanaf minuut 13:00).
UPDATE 21-11-2021: Na het zoveelste zinloze overleg met ambtenaren van de gemeente is het duidelijk geworden dat zij niet genegen zijn om een herdenkingsplek toe te staan. Men heeft ons weer onnodig werk laten verrichten om de boel wederom te vertragen.
Vereniging 18 juni heeft nu partijen uit de gemeenteraad benaderd met de vraag wat hier de bedoeling van is. Voorts maakt de vereniging nu andere plannen om alsnog een monument te realiseren.
Samenvatting Oorlogsmonument Bezuidenhout
De realisering van een monument ter herdenking van alle oorlogsslachtoffers en slachtoffers van de oorlog van Bezuidenhout voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Het is zeer wel mogelijk dat het Bezuidenhout in de Tweede Wereldoorlog relatief gesproken de meest getroffen wijk van Den Haag was. 1300 afgevoerde en vermoorde Joden, 600 mensen omgekomen bij het bombardement van 3 maart 1945, gesneuvelde soldaten, gefusilleerde verzetsstrijders, en mensen die zich in wanhoop zelf van het leven beroofden.
Deze meer dan 2200 slachtoffers worden al geëerd in een digitaal monument:
www.dodenboekbezuidenhout.nl
De oprichting van dit monument is een initiatief van de Vereniging 18 juni, die ten doel heeft het (militair)historische besef en de zichtbaarheid van oorlogsslachtoffers, slachtoffers van de oorlog en slachtoffers van terrorisme, gevallen vanaf 18 juni 1815, in de maatschappij te vergroten.
Overwegingen
Den Haag heeft erg geleden in de Tweede Wereldoorlog. De Oorlogsgravenstichting registreert in haar database zowel ‘oorlogsslachtoffers’ als
‘slachtoffers van de oorlog’. Oorlogsslachtoffers zijn militairen en burgers die in de strijd met de vijand of door handelingen of houding tegenover de vijand hun leven hebben verloren. Ook mensen die tijdens de door de vijand opgelegde internering of vervolging zijn overleden, worden ertoe gerekend.
Slachtoffers van de oorlog zijn mensen die zijn omgekomen door oorlogsgeweld zoals een beschieting of bombardement, maar ook mensen die de oorlog overleefd hebben en hun ervaringen altijd met zich hebben meegedragen.
Den Haag kent vele oorlogsslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Ongeveer 14000 joodse inwoners zijn gedeporteerd en vermoord. Ongeveer 1500 inwoners zijn gesneuveld als verzetsstrijder, krijgsgevangen of als militair in verschillende conflicten. Er zijn mensen die zelfmoord hebben gepleegd omdat ze een zekere vervolging niet wilden afwachten en er zijn mensen die als dwangarbeider zijn gestorven. 250 personen zijn in de duinen gefusilleerd en achtergelaten in massagraven. De lijst is niet volledig. Slachtoffers van de oorlog in Den Haag zijn de meer dan 1000 inwoners die door oorlogsgeweld om het leven zijn gekomen. Ongeveer 2000 mensen zijn de hongerdood gestorven.
Bezuidenhout
Het monument in Bezuidenhout wil alle oorlogsslachtoffers en slachtoffers van de oorlog die verbonden zijn met Bezuidenhout herdenken.
Dat omvat de personen die geboren zijn in Bezuidenhout; die gestorven zijn op het grondgebied van Bezuidenhout; en die gestorven zijn buiten de wijk, terwijl hun laatste adres nog in Bezuidenhout was. Bezuidenhout kent ruim 2200 oorlogsslachtoffers en slachtoffers van oorlog. De 1300 afgevoerde en vermoorde Joden vormen verreweg de grootste groep oorlogsslachtoffers. Die 1300 vormen 10% van het totale aantal Haagse Joodse slachtoffers en 1,3% van het landelijke totaal. Dat is veel voor een wijk van 1,8km 2 .
Meer dan de helft van de namen op het nieuwe monument zijn dan ook namen van nooit meer teruggekeerde Bezuidenhoutse Joden. Bezuidenhout was een belangrijke wijk voor de Joden;
in 1938 werd er nog een nieuwe synagoge geopend. (In de 2 e Carpentierstraat; de latere en inmiddels verdwenen bioscoop Du Midi.)
In de vele herdenkingen sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog is het lot van de Joden onderbelicht gebleven. Gelukkig lijkt nu het besef groeiende dat Nederland zijn Joodse medeburgers tijdens de bezetting zonder mededogen heeft behandeld. Ook het Haagse stadsbestuur en de Haagse politie heeft met inzet meegewerkt aan de deportatie van de Joodse stadgenoten. Als de Joden bij nacht en ontij gedwongen werden voor hun laatste reis naar station Staatsspoor te lopen, kwam daar nauwelijks een Duitser aan te pas. Er zijn ongeveer 100 verzetsstrijders geëxecuteerd. 12 personen zijn in Bezuidenhout gefusilleerd; 15 personen hebben zelfmoord gepleegd en van zo’n 5 mensen is bekend dat ze
als dwangarbeider zijn omgekomen. Er zijn ongeveer 60 militairen gesneuveld; 6 in Bezuidenhout zelf en de anderen in de periode na de Tweede Wereldoorlog tot en met de Korea-oorlog. De oorlogsellende is niet gestopt op 15 augustus 1945.
10 gesneuvelde Bezuidenhouters hebben een dapperheidsonderscheiding gekregen voor hun heldhaftige optreden in Nederland, Nederlands-Indië, Korea en op de oceanen. Van de 1000 Haagse slachtoffers van de oorlog zijn er 800 in het Bezuidenhout omgekomen door de geallieerde bombardementen met als dieptepunt 3 maart 1945. Het aantal hongerwinterdoden in Bezuidenhout is nog niet bekend. Een groot aantal slachtoffers zal nooit meer achterhaald kunnen worden. Vele archieven zijn gesloten, vernietigd of er was simpelweg geen registratie. Deze categorie slachtoffers zou ‘De Onbekende Bezuidenhouter’ genoemd kunnen worden. Tot 2017 bestond er geen overzicht van alle oorlogsslachtoffers en slachtoffers van de oorlog in Bezuidenhout. Dat overzicht is nu gemaakt en wordt permanent bijgehouden in het Dodenboek Bezuidenhout; een digitaal monument waarin alle categorieën worden geregistreerd en waarin de verhalen worden vastgelegd. Zie www.dodenboekbezuidenhout.nl
Deze trieste lijst maakt het aannemelijk dat Bezuidenhout de zwaarst getroffen wijk van Den Haag is.
Daarom wordt hier een pleidooi gehouden voor een specifiek buurtgebonden monument in Bezuidenhout.
Zo’n buurtgebonden monument is nodig,
- omdat de gruwelijkste gebeurtenis uit de Nederlandse geschiedenis: de massale
deportatie van en moord op de joodse landgenoten nooit uit het collectieve geheugen
van Nederland mag verdwijnen; - omdat de offers die gebracht zijn nooit vergeten mogen worden;
- omdat een muur met namen in het drukke stadsleven een plek van bezinning kan vormen;
- omdat kennis van de geschiedenis van een buurt de ‘vaderstadliefde’, vooral van de jeugd, kan vergroten en het gevoel van samenhang en verbondenheid kan bevorderen;
- omdat het jaar 2020, 75 jaar na de bevrijding, een goed moment is om het historisch besef van buurtbewoners een nieuwe impuls te geven.
Ter vergelijking: in Frankrijk staan in vele steden, buurten en dorpen monumenten ter nagedachtenis aan de gevallenen in de Wereldoorlogen. Op data als 8 mei en 11 november verzamelen zich bewoners rond deze monumenten voor een herdenkingsceremonie.
Monument
Het Dodenboek Bezuidenhout (www.dodenboekbezuidenhout.nl) kan beschouwd worden als een digitaal monument.
De bedoeling is dit digitale monument te presenteren als monumentaal driedimensionaal object in de openbare ruimte. Een herdenkingsplaats dus in Bezuidenhout, waar alle gevallenen met name genoemd worden.
De vormgeving van het monument maakt het mogelijk om op bepaalde dagen een categorie exclusief te tonen. Zoals
- op de laatste dag van januari, de dag van Nationale Holocaust Herdenking (27 januari), de lijst van vermoorde Joden;
- op 3 maart de lijst van de bombardementsslachtoffers;
- op 4 mei de lijst van gesneuvelde soldaten en gefusilleerde verzetsstrijders:
- elke dag de namen van personen uitgelicht die op die dag in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen;
- etc.
Er komt een vlaggenmast van onderen belicht, zodat de Nederlandse vlag er dag en nacht kan blijven hangen.
De namen op het digitale monument zijn geregistreerd en worden voortdurend bijgehouden door de Vereniging 18 juni.
Begroting
Maximaal €2000,-.
Financiering
Stichting Punt Zuid heeft een donatie gedaan en dat is tevens het budget.
Tijdsfasering
In afwachting van goedkeuring van de gemeente Den Haag.
